Δρ. Ευάγγελος Θεοδώρου, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Θεοδώρου
Στο άρθρο αυτό παρουσιάζουμε τις τρέχουσες εξελίξεις στις δύο κεντρικές τεχνολογίες της νέας βιομηχανικής επανάστασης: τη βιομηχανική ρομποτική και το νέο βιομηχανικό αυτοματισμό. Δίνουμε επίσης μερικές προτάσεις για τον τρόπο που θα μπορούσε κάθε βιομηχανική επιχείρηση, μεγάλη ή μικρομεσαία, να αναπτύξει μία εφαρμόσιμη στρατηγική για την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στην παραγωγική της διαδικασία.
Οι νέες τάσεις στη ρομποτική
Τα ρομπότ έχουν εδώ και πολλές δεκαετίες βρει εφαρμογές στην βιομηχανική συσκευασία, όπως στην αυτόματη παλετοποίηση, τον αυτόματο εγκιβωτισμό και τελευταία στο αυτόματο pick and place.
Η σημαντικότερη εξέλιξη εδώ είναι η μείωση του κόστους ανά ρομπότ και η διαθεσιμότητα τυποποιημένων ρομποτικών modules για συγκεκριμένες εφαρμογές. Αποτέλεσμα είναι η δυνατότητα εισαγωγής της ρομποτικής σε όλο και «μικρότερες» επιχειρήσεις κάτι που φάνταζε εξωπραγματικό λίγα χρόνια πριν.
Μια άλλη εξέλιξη είναι η διαθεσιμότητα έξυπνων αισθητήρων χώρου που επιτρέπει στα ρομπότ να εκτελούν περισσότερες και πιο «δύσκολες» λειτουργίες.
Μια νέα τάση είναι η δυνατότητα μετακίνησης του ίδιου του ρομπότ αντί αυτό να παραμένει στατικό σε κάποια θέση. Με τον τρόπο αυτό το ρομπότ μπορεί να εξυπηρετεί περισσότερες γραμμές ή περισσότερες λειτουργίες, κάτι που επιτυγχάνει μεγαλύτερη οικονομία.
Παρ’ όλη τη μείωση του κόστους τους, τα ρομπότ γίνονται ταχύτερα, η ακρίβεια «τοποθέτησης» και η επαναληψιμότητα είναι αυξημένες, ενώ τα προγράμματα οδήγησής τους γίνονται όλο και πιο έξυπνα και προσφέρουν πολύ περισσότερες δυνατότητες ευελιξίας και διασύνδεσης με άλλα ρομπότ, με κεντρικά πληροφοριακά συστήματα, με άλλα λόγια δηλαδή τα ρομπότ αποτελούν πια αναπόσπαστο κομμάτι του ψηφιακού εργοστασίου. Άλλες εξελίξεις είναι η εμφάνιση των CoBots (Collaborative Robots), δηλαδή μικρών ρομπότ που μπορούν να δουλεύουν αρμονικά μαζί με τους χειριστές χωρίς τον κίνδυνο τραυματισμού των ανθρώπων αλλά και η διεύρυνση του όρου ρομπότ, ώστε να περιλαμβάνει γενικότερα συστήματα (με ή χωρίς κίνηση) αυτόματης εκτέλεσης λειτουργιών μέσα στο εργοστάσιο. Η νέα αυτή θεώρηση αποτελεί ουσιαστικά την επέκταση της ρομποτικής στους χώρους των αυτοματισμών, στους οποίους τα computer και η ψηφιακή τεχνολογία παίζουν όλο και μεγαλύτερο ρόλο.
Οι νέες τάσεις στο βιομηχανικό αυτοματισμό
Ο κλασσικός αυτοματισμός, ο οποίος βρίσκεται κοντά μας τις τελευταίες δεκαετίες, έδωσε την δυνατότητα βελτιστοποίησης των λειτουργιών στα διάφορα μηχανήματα που εμπλέκονται στις παραγωγικές διαδικασίες. Ο νέος αυτοματισμός επιτρέπει στα μηχανήματα να επικοινωνούν μεταξύ τους και να συγχρονίζονται με τέτοιο τρόπο, ώστε η συνολική παραγωγικότητά τους να μπορεί να βελτιωθεί. Και βέβαια, η βελτίωση της παραγωγικότητας απαιτεί περαιτέρω διασύνδεση της παραγωγής με τα υπόλοιπα επιχειρησιακά συστήματα, όπως οι πωλήσεις, οι αποθήκες πρώτων υλών, ετοίμων προϊόντων, το λογιστήριο κ.ο.κ. τα οποία έχουν τα τελευταία χρόνια ψηφιοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό.
Ο νέος αυτοματισμός μπορεί να εφαρμοσθεί σε κάθε παραγωγική διαδικασία που εμπλέκει μηχανήματα, ψηφιακά συστήματα και ανθρώπινο δυναμικό, με πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα τις βιομηχανικές επιχειρήσεις, τις εταιρίες αποθήκευσης και γενικότερα τις επιχειρήσεις της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Εφαρμογές και οφέλη
Είναι ξεκάθαρο ότι οι νέες τεχνολογίες μας δίνουν πια αρκετά εργαλεία για να αναπτύξουμε εφαρμογές που μπορούν να δώσουν σημαντική ώθηση στις παραγωγικές διαδικασίες. Είναι σχεδόν αδύνατο να απαριθμήσουμε όλες αυτές τις εφαρμογές, μπορούμε όμως να τις κατηγοριοποιήσουμε ως εξής:
- ON LINE παρακολούθηση και μέτρηση της παραγωγικής διαδικασίας, δυνατότητα αυτόματων και απομακρυσμένων επεμβάσεων
- Βέλτιστος προγραμματισμός, συγχρονισμός λειτουργιών, αύξηση παραγωγικότητας, μείωση κόστους
- Αναβάθμιση του ρόλου των εργαζομένων και βελτίωση των συνθηκών ασφαλούς εργασίας τους
- Ευελιξία και ταχύτερες εναλλαγές παραγομένων προϊόντων
- Μείωση του ενεργειακού κόστους
- Βελτίωση της λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας και διασύνδεσή της με τη βιομηχανική παραγωγή και συσκευασία
- Ιχνηλασιμότητα, ποιότητα προϊόντος και κάλυψη απαιτήσεων πελατών, τελικών καταναλωτών, κρατικών φορέων
- Διαδικασίες συντήρησης ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη αξιοπιστία και υψηλότερη απόδοση αυτού
Η πραγματική ευκαιρία
Πέραν από τις εφαρμογές και τα οφέλη των νέων τεχνολογιών, η πραγματική ευκαιρία που δίνεται στις επιχειρήσεις είναι η δυνατότητα αλλαγής της νοοτροπίας των ανθρώπων της και του τρόπου αντιμετώπισης της επιχειρησιακής λειτουργίας.
Μερικά παραδείγματα:
- Οι νέες τεχνολογίες φέρνουν πιο κοντά τμήματα της επιχείρησης που παραδοσιακά λειτουργούσαν ανεξάρτητα, αν όχι ανταγωνιστικά. Η παραγωγή, η τεχνική διεύθυνση, το ΙΤ, το supply chain, οι προμήθειες, ο ποιοτικός έλεγχος πρέπει να μάθουν να συνεργάζονται πιο στενά. Αρχίζει να εμφανίζεται ο ρόλος του «πολυμηχανικού», δηλαδή ο μηχανικός που καταλαβαίνει και χειρίζεται διαφορετικές τεχνολογίες, μηχανολογικά, ηλεκτρολογικά, ηλεκτρονικά, ΙΤ, τηλεπικοινωνίες και αυτοματισμό. Παράλληλα αναπτύσσονται και αντίστοιχες απαιτήσεις από τους εξωτερικούς συνεργάτες. Ο νέου τύπου Systems Integrator πρέπει να γνωρίζει σε βάθος όλες τις παραπάνω τεχνολογίες για να μπορέσει να βοηθήσει την επιχείρηση στον μετασχηματισμό της προς τη νέα βιομηχανική επανάσταση.
- Παραδοσιακά κάθε επιχείρηση καλείται να καλύψει με τον καλύτερο τρόπο τις ανάγκες της αγοράς. Οι νέες τεχνολογίες μπορούν να βοηθήσουν την επιχείρηση να προσφέρει κάτι πολύ πιο σημαντικό: προϊόντα και υπηρεσίες που να διαμορφώνουν νέες τάσεις και καταναλωτικές συνήθειες. Οι επιχειρήσεις που θα προσφέρουν τέτοια καινοτόμο προστιθέμενη αξία είναι αυτές που θα επικρατήσουν στο νέο επιχειρησιακό τοπίο.
Προτάσεις υλοποίησης
Κάθε επιχείρηση καλείται να καταρτίσει τον δικό της στρατηγικό σχεδιασμό για τη μετάβασή της στην νέα εποχή. Κάθε σχέδιο πρέπει όμως να λαμβάνει υπ’όψιν τους παρακάτω κανόνες:
- Ο μετασχηματισμός είναι διαρκής διαδικασία και πρέπει να γίνεται βήμα-βήμα. Μόλις γίνει η επιτυχημένη εισαγωγή ενός βήματος, τότε προχωράμε στο επόμενο, που πρέπει όμως να το έχουμε σχεδιάσει εκ των προτέρων.
- Όχι η τεχνολογία για την τεχνολογία. Η τεχνολογία μας δίνει μόνο εργαλεία για τις εφαρμογές. Η εφαρμογή της τεχνολογίας είναι το ζητούμενο για κάθε επιχείρηση.
- Οι τεχνολογίες αλλάζουν και εξελίσσονται πολύ γρήγορα σε αντίθεση με τον κεντρικό σχεδιασμό που πρέπει να αλλάζει με πολύ μικρότερους ρυθμούς. Καμία επιχείρηση δεν θέλει να έχει στην κατοχή της εξοπλισμό που δεν καλύπτει τις τρέχουσες ανάγκες της. Μια σύγχρονη προσέγγιση στο μεγάλο αυτό πρόβλημα είναι το SERVITIZATION, που δίνει τη δυνατότητα χρήσης του εξοπλισμού με τη μορφή υπηρεσίας (Pay Per Use Model).
- Ο ρόλος του προσωπικού πρέπει να αναβαθμίζεται συνεχώς και οι επαναλαμβανόμενες και τυποποιημένες λειτουργίες πρέπει να ανατίθενται σταδιακά στις μηχανές.
Επίλογος
Η νέα βιομηχανική επανάσταση είναι εδώ και καμία επιχείρηση δεν έχει πια την πολυτέλεια να την αγνοήσει. Τα καλά νέα είναι ότι ο δρόμος προς τον μετασχηματισμό είναι πια βατός, αρκεί οι επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν το ζήτημα με τη δέουσα προσοχή και να φροντίσουν να ενημερώνονται από πηγές που έχουν αποδεδειγμένη εμπειρία στις εφαρμογές των νέων τεχνολογιών.
Ο Δρ. Ευάγγελος Θεοδώρου είναι Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Θεοδώρου. Είναι διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανολόγος ΕΜΠ και κάτοχος Ph.D. στα Ηλεκτρονικά Συστήματα από το Πανεπιστήμιο του Cambridge Αγγλίας. Έχει διατελέσει λέκτορας του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων του ΕΜΠ.