Δρ. Ευάγγελος Θεοδώρου, Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος Ομίλου Θεοδώρου
Δημήτρης Ξαφάς, Τομέας Συμβουλευτικών Υπηρεσιών Ομίλου Θεοδώρου
Η συσκευασία των προϊόντων αποτελεί κεντρική προτεραιότητα κάθε βιομηχανικής επιχείρησης. Και αυτό γιατί εδώ ετοιμάζεται το προϊόν να ταξιδεύσει στην εφοδιαστική αλυσίδα και να παρουσιασθεί με τον σωστό τρόπο στον τελικό καταναλωτή.
Αποτελεί κοινό μυστικό άλλωστε ότι η σωστή συσκευασία είναι ο κυριότερος παράγοντας για την εμπορική επιτυχία των περισσοτέρων προϊόντων και ιδιαίτερα των καταναλωτικών. Στο παρόν άρθρο εξετάζουμε τις νέες τάσεις που επηρεάζουν τη συσκευασία και παραθέτουμε τις τεχνολογίες που έρχονται να καλύψουν τις νέες ανάγκες που προκύπτουν.
Νέες τάσεις στη συσκευασία
Εδώ και πολλά χρόνια οι κλασικές απαιτήσεις για τη συσκευασία είναι:
- Μείωση κόστους
- Μεγιστοποίηση παραγωγικότητας
- Ασφάλεια/ακεραιότητα του προϊόντος, μείωση λαθών, ιχνηλασιμότητα
- Αξιοπιστία μηχανημάτων συσκευασίας και ελαχιστοποίηση των αναγκών τους για συντήρηση
- Ταχύτητα ανταπόκρισης σε απότομες αλλαγές στην ζήτηση και μεγάλα buffers μεταξύ των μηχανών
- Ελαχιστοποίηση του χρόνου αλλαγών από προϊόν σε προϊόν
- Ευελιξία στην εναλλαγή παραγομένων προϊόντων
Οι κλασικές αυτές απαιτήσεις συνεχίζουν να ισχύουν και μάλιστα έχουν γίνει πολύ πιο επιτακτικές τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον έχουν προστεθεί πια και νέες, όπως:
- Συχνότερες εισαγωγές νέων προϊόντων
- Νέες απαιτήσεις και καινοτομίες από το Μάρκετινγκ και τις Πωλήσεις με νέες ετικέτες, συσκευασίες κ.λπ.
- Μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος
- Παραγωγή προϊόντων βασισμένη σε φιλικά προς το περιβάλλον υλικά
- Αύξηση των συνθηκών και κανόνων ασφαλείας στους χώρους παραγωγής
- Πιο απαιτητικοί και ευαισθητοποιημένοι καταναλωτές που αναζητούν περισσότερη πληροφόρηση, πιο εξατομικευμένα προϊόντα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κ.ο.κ.
- Εξασφάλιση της διαφάνειας, της ακεραιότητας και της αποδοτικής λειτουργίας της εφοδιαστικής αλυσίδας (π.χ. προστασία από προϊόντα απομίμησης κ.λπ.) που αναμένεται να οδηγήσει σε μικρότερες εφοδιαστικές αλυσίδες
- Περισσότερες απαιτήσεις από τη νομοθεσία για προστασία των καταναλωτών και όχι μόνο
- Σταδιακή ανάδειξη της αλυσίδας ευθύνης των εμπλεκομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα
- Online παρακολούθηση της παραγωγής, διασύνδεση με εμπορικά πακέτα (ERP, WMS) και παροχή αξιόπιστων δεδομένων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης με στοιχεία business intelligence
- Ύπαρξη μικρότερου αποθέματος και μικρότερων batches
- Γραμμές κατοπτρικές για μείωση αναγκών μεγάλου αριθμού προσωπικού, με αύξηση της ευελιξίας
- Αντικατάσταση χειροκίνητων εργασιών με αυτόματες
Νέες τεχνολογίες στη συσκευασία
Στη διάθεση της συσκευασίας υπάρχει μια μεγάλη ποικιλία από υπάρχουσες και νεοεμφανιζόμενες τεχνολογίες που μπορούν να καλύψουν σε ικανοποιητικό βαθμό τις νέες ανάγκες. Οι σημαντικότερες τεχνολογίες για τη συσκευασία είναι:
- Εξελιγμένα συστήματα παρακολούθησης και ελέγχου (κάμερες, αισθητήρια, RFID, κ.λπ.)
- Κωδικοποίηση προϊόντων και στα 3 επίπεδα της συσκευασίας (προϊόν – κιβώτιο – παλέτα) με νέου τύπου κωδικούς που επιτρέπουν το serialization/aggregation και διευκολύνουν την ιχνηλασιμότητα, τόσο εντός του χώρου της συσκευασίας (εσωτερική ιχνηλασιμότητα), όσο και στην εφοδιαστική αλυσίδα (διαδοχική ιχνηλασιμότητα). Η κωδικοποίηση δεν είναι πια μόνο ένα εργαλείο εκτύπωσης ημερομηνιών λήξης και lot numbers, αλλά έχει κυρίαρχο ρόλο στην ασφάλεια των προϊόντων, στη διαφάνεια στην εφοδιαστική αλυσίδα και στην επικοινωνία του προϊόντος με τον καταναλωτή
- Η ρομποτική τεχνολογία που αυτοματοποιεί τη δευτερογενή και τριτογενή συσκευασία (palletizers, case packers). Επίσης η νέα τεχνολογία των συνεργατικών ρομπότ (cobots) και αυτοκινούμενων οχημάτων (AGV’s) βρίσκει σιγά-σιγά εφαρμογές και στην πρωτογενή συσκευασία, αλλά και στις βοηθητικές λειτουργίες των μηχανών συσκευασίας (π.χ. αυτόματη τροφοδοσία με πρώτες ύλες)
- Τεχνολογίες διασύνδεσης, Internet of Things (IoT) και νέου αυτοματισμού που εμπίπτουν στη λογική του Industry 4.0 και επιτρέπουν το συγχρονισμό των μηχανών συσκευασίας, τόσο μεταξύ τους, όσο και με τα επιχειρησιακά συστήματα διαχείρισης (ERP, MES, BI, κ.ο.κ.), τους χειριστές, τις διευθύνσεις ποιοτικού ελέγχου και συντήρησης
- Τεχνολογίες τηλεπικοινωνιών και επεξεργασίας δεδομένων (smart συσκευές, edge computing, blockchain, 5G, κ.λπ.) που συνεπικουρούν τον κλασσικό αυτοματισμό (PLC’S, SCADA, HMI, κ.λπ.)
- Η modular σχεδίαση που αντιμετωπίζει τη συσκευασία σαν ένα ολοκληρωμένο σύστημα και επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία, ελαχιστοποίηση ρίσκου και καλύτερο συγχρονισμό των γραμμών παραγωγής
- Η As-a-Service λογική στην απόκτηση μηχανημάτων και υπηρεσιών, η οποία είναι εξέλιξη του leasing. Κύριο προϊόν της νέας αυτής λογικής είναι το Pay Per Use, που μειώνει το ρίσκο στις επιχειρήσεις σε περιπτώσεις αλλαγής της τεχνολογίας, μειώσεων της ζήτησης και εισαγωγής νέων προϊόντων
Συμπέρασμα
Η συσκευασία βρίσκεται μπροστά σε σημαντικές αλλαγές και προκλήσεις, οι οποίες όμως αποτελούν και μία σημαντική ευκαιρία απόκτησης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Κάθε βιομηχανική επιχείρηση καλείται να καταστρώσει τη δική της στρατηγική, η οποία πρέπει να καλύπτει τόσο τις τωρινές, όσο και τις μελλοντικές της ανάγκες. Στο σημαντικό ζήτημα της επιλογής των κατάλληλων τεχνολογιών η επιχείρηση είναι καλό να αναζητήσει τη συνδρομή έμπειρων συμβούλων/system integrators, οι οποίοι θα μπορούσαν να βοηθήσουν ακόμα και στη διαμόρφωση των εμπορικών στόχων της επιχείρησης.
Ο Δρ. Ευάγγελος Θεοδώρου είναι Πρόεδρος & Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου Θεοδώρου. Είναι διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανολόγος ΕΜΠ και κάτοχος Ph.D. στα Ηλεκτρονικά Συστήματα από το Πανεπιστήμιο του Cambridge Αγγλίας. Έχει διατελέσει λέκτορας του τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανολόγων του ΕΜΠ.
Ο Δημήτρης Ι. Ξαφάς είναι υπεύθυνος παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε θέματα packaging σε πελάτες του Ομίλου Θεοδώρου. Είναι Διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός ΕΜΠ και κάτοχος πτυχίου ΜΒΑ. Έχει διατελέσει επί σειρά ετών Διευθυντής Κεντρικών Τεχνικών Υπηρεσιών της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας Α.Ε και μέλος του auditor team της ΗΕΙΝΕΚΕΝ για τα εργοστάσια της σε όλον τον κόσμο.